آشنایی با بیت فقاهت
تنظیم از: جناب آقای پرویز خلیجی
مرحوم مغفور آیت الله حاج شیخ سلیمان بن شیخ عبدالعلی بهبهانی از علما و فقهای نامدار دیار عالم پرور بهبهان که در دوره قاجاریه می زیسته و جد خاندان معصومیَ سلیمانی و شریعت محسوب می شوند.
آن عالم فرزانه از شاگردان مبرز و زبده شیخ اعظم انصاری و بسیار مورد ملاطفت و توجه آن شیخ قرار داشته بگونه ای که وقتی از مرحوم آخوند ملا حسین بهبهانی رحمت الله علیه برای ازدواج با دخترش خواستگاری می کند مرحوم شیخ مرتضی انصاری اعلی الله مقامه خود خطبه عقد و نکاح را قرائت و قباله نکاح به خط شریفشان تحریر و ممهمور می شود که موجود می باشد.
ایت الله شیخ سلیمان بعد از وفات استاد فرزانه اش مرحوم آیت الله العظمی انصاری به قصد تجدید دیدار با اقوام و خانواده از نجف به قصد بهبهان حرکت می کند.
در مدخل ورودی به کشور( آبهای ساحلی) وارد بندر دیلم که از مناطق دور افتاده اما در عین حال دارای رونق تجاری بوده مورد استقبال عمومی قرار گرفته و معتمدین و اهالی بندر دیلم از این روحانی فاضل درخواست می کنند بعنوان مرجع مسایل شرعی و پاسخ به مراجعات دینی و ترویج شریعت در این دیار اقامت گزیند که مورد موافقت آیت الله شیخ سلیمان قرار می گیرد.
با پذیرش توطن در بندر دیلم از اهل و عیال خود در نجف اشرف می خواهد که به سمت دیلم حرکت کنند.
پس از مدتی اقامت در بندر دیلم آن عالم روحانی و وارسته قصد مسقط الراس خود یعنی شهر بهبهان نموده و عازم آن شهر می شود.
در بهبهان تصدی محراب و منبر در محل گود بقال را پذیرا شده و ضمن اقامه نماز جماعت به ترویج احکام دین می پردازد.
این روحانی فاضل سالیان متمادی ملجا مردم این دیار بوده تا سرانجام در سال ???? هجری قمری جان به جان آفرین تسلیم نموده و در زمین و ملک شخصی خودشان که آنزمان در جوار قلعه و خندق قدیم بهبهان واقع بوده مدفون شده است که هم اینک مدرسه علمیه حجت ابن الحسن العسکری اروحنا فدا در آن محل واقع است.
آن عالم روحانی سه فرزند پسر بنامهای حاج شیخ علی معصومی. حاج شیخ محمد حسین سلیمانی و حاج شیخ علی شریعتی از خود بجا گذاشت که هر یک از آنها سالیان متمادی در شهرهای بهبهان. بندردیلم و هندیجان و مناطق همجوار آن مرجع رجوعات شرعی و دینی مردم بودند.
آیت الله حاج شیخ محمد علی معصومی ولد ارشد آیت الله شیخ سلیمان از معتمدین و مورد وثوق شیخ اعظم انصاری بوده و به درجه اجتهاد رسیده و عموم علمای نجف اشرف اجتهاد ایشان را تصدیق کرده اند.
ایشان علاوه فعالیت در عرصه های دینی و مذهبی از مبارزان با استعمار و عوامل آن بشمار می رود و شرح حالات و مبارزات سیاسی شیخ در کتاب فارس و جنگ بین الملل درج شده است.
این روحانی نستوه در سن ?? سالگی به دیار باقی شتافت و بر اساس وصیتنامه در جوار قبر والد مرحومشان آقا شیخ سلیمان در قبله بهبهان مدفون شد.
مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین سلیمانی
ایشان فرزند آیت الله آقا شیخ سلیمان در بهبهان متولد شد و از جوانی مقدمات علوم را نزد والد علامه خویش و سایر علمای طراز اول بهبهان تلمذ نمود و تا حدود سطح را در این شهرستان که براستی مهد علم و دانش و فرهنگ و دیانت بوده بپایان رساند.
وی برای استفاده بیشتر از رشحات فقه جعفری و ادامه تحصیل رحل اقامت به نجف اشرف و کربلای معلی افکند و از محضر علمای بزرگ و مدرسان بنام مانند آیت الله میرزا محمد تقی شیرازی حایری کسب فیض می نماید تا به مقام شامخی از فقاهت دست می یابد.
مرحوم آیت الله شیخ محمد حسین سلیمانی اعلی الله مقامه بدستور مرحوم شیرازی برای تبلیغ و ترویج شرع مقدس به زادگاهشان بهبهان عزیمت می کنند و منشا خدمات زیادی در این دیار می شوند.
به دلیل همجواری بهبهان با بندر دیلم و به تقاضای اهالی دیلم رهسپار این بندر محروم و دور افتاده و فاقد ابتدایی ترین امکانات می شود.
این عالم روحانی و وارسته بدور از تشریفات بود و برغم محرومیتهای آنروز منطقه در بندر دیلم اقامت گزیده و حدود ?? سال متوالی در این شهر مرزی به ترویج احکام اسلام همت می گمارد.
منزل ساده و محقر آن روحانی جلیل القدر ملجا مردم محروم منطقه بود که خوشبختانه به همت ورثه محترم آن فقید سعید و با تقبل هزینه مبدل به کتابخانه امام جعفر صادق(ع) بندر دیلم شده است و انتظار دارد متولیان امر در صیانت و حفاظت از این مرکز علمی که یادگار مجاهدت عالمان وارسته مذهب جعفری است دقت بیشتری داشته باشند.
مرحوم حاج آقا شیخ محمد حسین سلیمانی از مناعت طلع و روحیه والا یی برخوردار بوده و ساده زیستی- حسن خلق و ملاطفت و مهربانی و خیر خواهی ایشان زبانزد اهالی بندر دیلم و ساکنان شریف منطقه لیراوی بوده است.
ایشان دارای طبع فوق العاده و خوش قریحه و اهل شعر بوده است که متاسفانه همانگونه که شرحش رفت به علت فقدان ابتدایی ترین امکانات تالیفات ایشان به زیور چاپ و نشر آراسته نشد که از جمله می توان به منظومه ای در فقه و حاشیه بر معالم الاصول اشاره کرد.
در سالیانی که حکومت ستمشاهی رضاخانی فعالیت روحانیت و عزاداری خامس آل عبا حضرت سید الشهدا را ممنوع کرده و ماموران محلی شدیدا با مظاهر دیانت و شریعت برخورد می کردند آیت الله سلیمانی با اشتیاقی وصف ناپذیر و علیرغم تنگناها و تضییقات به اقامه عزاداری سالار شهیدان پرداخته و پیشتاز مردم ولایتمدار بندر دیلم در این خصوص بود.
از نشانه های دلسوزی این روحانی متعهد و سختکوش این است که با هزینه شخصی و به دلیل فقدان آب اشامیدنی مبادرت به احداث آب انباری در محلی بنام " مغدر" که در محدوده دیلم واقع است- نمود که در مواقع خشکسالی و بی بارانی مورد استفاده اهالی قرار می گرفت.
این روحانی آگاه و اندیشمند که در همه ابعاد و به تمام معنا همراه و یاور مردم بود پس از چند دهه خدمت به فرهنگ و مذهب جان بجان آفرین تسلیم نمود و در آرامگاه ابوحسین در شهر مقدس قم دفن شد که همواره آرامگاه این روحانی محل زیارت اهالی و مریدان بوده است.
فرزندان آیت الله حاج شیخ محمد حسین سلیمانی
مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین سلیمانی دارای فرزندان برومندی بوده که عده ای از آنها در کسوت روحانیت و شماری دیگر نیز به عنوان معتمدین اهالی در بندر دیلم و بهبهان و سایر نقاط کشور از حسن شهرت برخوردار بود و منشا خدماتی بوده اند.
فرزند ارشد آن مرحوم آیت الله حاج شیخ میرزا عبدالوهاب شریعت بوده که سالیان متمادی در بندر دیلم به ترویج احکام شرع مشغول بودند.
مرحوم آیت الله شریعت در نجف و قم تلمذ نموده و از افراد مورد وثوق مرحوم حایری یزدی بزرگ موسس حوزه علمیه قم بشمار می روند که مدتی مسوولیت امور حسابداری حوزه مقدسه قم بعهده مرحوم آیت الله شریعت بوده است.
آن فقید به مساله امر به معروف و نهی از منکر اهتمام ویژه ای داشته و در پرتو تدبیر ایشان و همت معتمدان و اهالی غیور و متدین دیلم در دوران حکوت ستمشاهی هیچ یک از مظاهر فساد اخلاقی در این دیار امکان و مجال عرض اندام نیافت و بعضا برخی از پیروان مذاهب ساختگی که قصد اقامت در دیلم را داشتند با پایمردی این روحانی و حمایت متدین- به دیگر نقاط عزیمت می کردند و اهالی یکدست از پیروان مذهب جعفری و شیعه اثنی عشری بوده است.
بسیاری از مناسبتهای مذهبی که حتی تکریم و پاسداشت آن در دیگر نواحی مجاور کمتر بچشم می خورد بشدت مورد توجه مردم بود و بی شک حضور بیت فقاهت و روحانیت در اشاعه این فرهنگ تاثیر گذار بوده است.
ایشان در نجف اشرف با اهل و عیال سکونت داشته که در پی درخواست معتمدین بندر دیلم منجمله مرحوم حاج بشیر بشیری از آیت الله حکیم بزرگَ مرحوم آقای شریعت از سوی ایشان مامور عزیمت به دیلم و تصدی تمشیت مسایل دینی و مذهبی اهالی شده است و برغم اینکه در سطوح عالی علمی و اجتهاد قرار داشتند اما عمل به تکلیف دینی مد نظرشان بود.
بسیاری از روحانیون- وعاظ و شخصیتهای قرانی کشور در چندین دهه ملجا خود در بندر دیلم را این روحانی می دانستند.
برگزاری مراسم دعا و توجه به اقامه نماز جماعت در مسجد معروف به ایرانی که هم اینک بنام نامی صاحب الامر و الزمان عجج نامیده می شود از جمله فعالیتهای ایشان بود.
این روحانی سرانجام در فروردین ماه ???? رحلت نمود و در آرامگاه ابوحسین قم دفن شد.
مرحوم حجت الاسلام و المسلمین حاج شیخ جعفر سلیمانی اعلی الله مقامه و مرحوم حجت الاسلام حاج شیخ جواد سلیمانی رحمت الله علیه از دیگر فرزندان مبرز مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین سلیمانی بودند که در پایگاههای ترویج تشییع علوی در شهرهای دیلم و بهبهان خدمات و مجاهدتهای زیادی نمودند( اطلاعات تکمیلی در مورد این دو روحانی جلیل القدر پس از تنظیم ارایه می شود)
همچنین جناب حجت الاسلام حاج شیخ عبدالنبی سلیمانی نیز از روحانیون بنام در مناطق جنوبی کشور است که در دوران مبارزات مردم علیه رژیم پهلوی نقش موثری داشت و بر اثر مبارزات ناچار به ترک دیلم و عزیمت به اهواز شدند و سالیان درازی است که به عنوان مدرس حوزه در اهواز اشتغال دارند.
آقایان حاج مرتضی سلیمانی- حاج ابوالقاسم سلیمانی- حاج محمد تقی سلیمانی- حاج اسماعیل سلیمانی. اسدالله سلیمانی و حاج محمد طاهر سلیمانی از فرزندان برومند آن روحانی بزرگوارند که در کسوت روحانیت نبوده اما به دلیل احترام و اعتماد اهالی در بندر دیلم و بهبهان مورد رجوع مردم در مسایل اجتماعی و فرهنگی می باشند.
حجت الاسلام حاج شیخ یدالله سلیمانی و حجت الاسلام حاج شیخ علی سلیمانی از نوه های مرحوم آیت الله حاج شیخ محمد حسین سلیمانی می باشند که در کسوت روحانیت مسیر خدمتی را که سلف شریفشان به دین مبین و مردم متدین به آن اهتمام داشتند استمرار می بخشند.